28 listopada br. premierę miał audiobook „Kuba Guzik i maszynista Łukasz” światowej sławy autora literatury dziecięcej Michaela Endego. Książkę wydaną przez Wydawnictwo Jung-Off-Ska czyta – jak zawsze brawurowo! – Edyta Jungowska.
„Kuba Guzik i maszynista Łukasz” to pierwsza książka Michaela Endego, która została wydana w 1960 roku (w Polsce po raz pierwszy ukazała się dopiero w 2001) i okazała się początkiem drogi autora do międzynarodowego uznania i sławy. Pierwszą z wielu nagród – Niemiecką Nagrodę w Dziedzinie Literatury Młodzieżowej (Deutscher Jugendliteraturpreis) – otrzymał Ende już rok po premierze.
„Kraj, w którym mieszkał maszynista Łukasz, nazywał się Trochania i był bardzo mały”… – napisał Michael Ende i zamyślił się. Zaczął, ale nie miał najmniejszego wyobrażenia, co będzie dalej, dokąd go ta podróż zaprowadzi. „Przechodziłem po prostu” – wspominał – „bez zamysłu z jednego zdania do drugiego, z jednego pomysłu do następnego”. Jak zapewniał, napisanie książki przyszło mu z łatwością i sprawiło mu ogromną radość, było „wyzwoleniem z nałożonego przez siebie przymusu, żeby przestrzegać zasad sztuki literackiej, czy też aby tworzyć teksty, które pozwalały zapewnić byt”. Cały proces Michael Ende porównywał z pracą malarza, który z niewielkiej plamy tworzy potem wielkie dzieło. Pisanie książki zajęło mu dziesięć miesięcy. Gotowy rękopis wysłał do pierwszego wydawcy, został odrzucony, potem do drugiego, to samo, trzeciego… W sumie w ciągu półtora roku książkę odrzuciło dwunastu wydawców. Szczęśliwa dla Ende okazała się trzynastka. Rękopisem zainteresowała się Lotte Weitbrecht i książka ukazała się w jej wydawnictwie Thienemann Verlag w Stuttgarcie. W ciągu następnych lat książka została przetłumaczona na ponad trzydzieści języków.
Niemal natychmiast po ukazaniu się książki, sięgnęły po nią inne media, na początku teatr i telewizja. Rok po ukazaniu się powieści Michael Ende otrzymał za nią prestiżową nagrodę Deutscher Jugendbuchpreis, a w telewizji dzieci obejrzały pierwszą adaptację – przedstawienie kukiełkowe znanego bawarskiego teatru marionetkowego Augsburger Puppenkiste. Ponownie sfilmowano ją dla niemieckiej telewizji w 1976 roku. Po kilku latach – w 1999-2000 – animowany serial, zrealizowany w koprodukcji francusko-niemieckiej, trafił do międzynarodowego widza. Poza Kubą Guzikiem i maszynistą Łukaszem pojawiają się tam inni bohaterowie: niezdarni czarodzieje Zarazek i Tyrania oraz ich zwierzęta, kruk Jakub i kot Maurycy – czyli bohaterowie utworu Wunschpunsch. Filmy animowane stały się popularne na całym świecie.
Również do międzynarodowego odbiorcy przeznaczona została pierwsza kinowa ekranizacja powieści, z budżetem 25 milionów euro stała się jedną z najdroższych produkcji w historii kinematografii niemieckiej. Film w reżyserii Dennisa Gansela kręcony był w Niemczech – w Berlinie i Monachium oraz w Kapsztadzie w RPA. Premiera w Niemczech odbyła się 29 marca 2018 roku, na polskie ekrany film trafił już trzy miesiące później.
Jak podsumowała to biografka Michaela Endego, Birgit Dankert, Kuba Guzik „otworzył autorowi pewien świat, którego drzwi nie dały się już zamknąć”.
***
Wyspa Trochania jest maleńka, jest jej zaledwie trochę. Rządzi nią król Alfons Za Kwadrans Dwunasta, mieszka troje, a właściwie czworo poddanych: pani Coo, pan Rękawek oraz maszynista Łukasz i jego lokomotywa Emma. Łukasz każdego dnia objeżdża Emmą całą wyspę, pan Rękawek spaceruje, pani Coo prowadzi sklep, a król rządzi. I tak żyją spokojnie aż do dnia, gdy listonosz nieoczekiwanie zostawia im paczkę, w której znajdują… żywe niemowlę. Po zastanowieniu, niepokojach, wątpliwościach, decydują, że chłopiec zostanie z nimi i dają mu na imię Kuba.
Gdy pewnej nocy Kuba Guzik i maszynista Łukasz wsiadają do lokomotywy i opuszczają swoją ukochaną Trochanię, nie mają pojęcia, że właśnie rozpoczynają niezwykłą podróż, podczas której przemierzą morze, góry, pustynię, krainę wulkanów, poznają cudowną Mandalę i dotrą do miasta smoków. Aby uratować mandalańską księżniczkę, przyjdzie im przeprawić się przez śmiertelnie niebezpieczną Dolinę Zmroku, stanąć oko w oko z pozornym olbrzymem i stoczyć walkę z okrutną smoczycą. A w tej pełnej przygód podróży liczyć mogą jedynie na siebie i swoją głęboką przyjaźń.
***
Serdecznie polecamy do czytania i słuchania!
