Wraz z nadchodzącą wiosną zachęcamy do wyjścia w teren ze scenariuszami zajęć przyrodniczych dla Edukatorów Programu OŚ!
Zajęcia edukacyjne w terenie czy spacery przyrodnicze to coraz bardziej popularna forma spędzania czasu na świeżym powietrzu. To atrakcyjna, jednocześnie alternatywna i uniwersalna propozycja uczenia się poprzez obserwację, ruch, zabawę i samodzielnie przeprowadzony eksperyment. Wspólne wykonywanie zadań sprzyja też integracji grupy czy rodziny, przynosi wiedzę i rozbudza ciekawość świata. Przede wszystkim jednak zwraca naszą uwagę na znane i nieznane formy życia wokół, daje narzędzia do ich badania i odczuwania – różnymi zmysłami: wzrokiem, słuchem, węchem i dotykiem. Pozwala dostrzec ich obecności i wejść w relacje z nimi.
Chcąc uczyć wrażliwości na przyrodę i szacunku dla różnorodnych organizmów w naszym otoczeniu, warto przyjrzeć się mu się z bliska i wyjść na dwór! Dlatego przygotowaliśmy dla Was tematyczne scenariusze przyrodniczych zajęć w terenie dla trzech grup wiekowych. Scenariusze dla młodszych uczniów mogą też zostać wykorzystane do pracy ze starszymi, oczywiście po drobnych modyfikacjach i dostosowaniu ich do poziomu, i potrzeb grupy.
Zajęcia można prowadzić nie tylko w sugerowanym w scenariuszach okresie, ale – oczywiście po uwzględnieniu zmiany warunków w terenie – przez cały rok!
MIKROKOSMOS DRZEWNEJ KORY
SCENARIUSZ DLA KLAS I-III
Autorka: Barbara Kusińska
Scenariusz zakłada pracę z dziećmi przy pomocy prostych i łatwo dostępnych pomocy – kartek, kredek, lupy. Uwzględnia możliwości poznawcze dzieci w wieku 7-10 lat, uruchamiając różne ich zmysły do prowadzenia obserwacji w terenie. Dzięki odnośnikom w scenariuszu, edukatorka/edukator może w bardzo przystępny sposób objaśniać uczniom zaobserwowane zjawiska.
SIECI TROFICZNE
SCENARIUSZ DLA KLAS IV-VI
Autor: Michał Kochanowski
Scenariusz nie wymaga przygotowania specjalistycznego – wystarczą lupy lub lornetki, łopatka i podstawowe szkolne przybory, takie jak kartki i pisaki. Podstawowym narzędziem pracy jest uważna obserwacja otoczenia. Zajęcia w bardzo przystępny sposób przekazują dużą dawkę wiedzy o zależnościach łączących różne organizmy, które umożliwiają ich poznanie, klasyfikację i zrozumienie, dlaczego tak ważne są dla siebie nawzajem.
BIORÓŻNORODNOŚĆ NAJBLIŻSZEJ OKOLICY
SCENARIUSZ DLA KLAS VII-VIII
Autor: Igor Siedlecki
Starszym uczniom proponujemy zajęcia, podczas których pojęcie “rożnorodność biologiczna” będzie można w końcu przenieść na podwórko, zbadać i przez to zrozumieć. Chociaż narracja scenariusza, skupiona wokół terenowego eksperymentu, jest jedna, to przygotowaliśmy dwie wersje zajęć. Jedna z nich zakłada użycie narzędzi cyfrowych z wykorzystaniem aplikacji i smartfona, druga opiera się na tradycyjnych, analogowych metodach oznaczania gatunków. Każda wersja ma swoją specyfikę, którą warto wziąć pod uwagę wybierając formę zajęć odpowiednią dla grupy, można też zrealizować oba proponowane warianty.
Wszyscy mamy świadomość nadmiernego korzystania przez dzieci i młodzież z urządzeń mobilnych i jego negatywne konsekwencje dla naszego zdrowia i naszych relacji. Jednak narzędzi cyfrowych można też używać mądrze i efektywnie. W przypadku proponowanych w scenariuszu działań, aplikacja przyspieszy oznaczanie gatunków i ułatwi pracę osobie prowadzącej zajęcia, nawet gdy nie jest dobrze obeznana z roślinami zielnymi. Co ważne, podczas zajęć uczniowie nauczą się korzystać z aplikacji, która stanowi popularne narzędzie współczesnej nauki obywatelskiej. Taka umiejętność pozwoli na zaangażowanie chętnych uczniów we współtworzenie nauki już na etapie szkoły podstawowej. Dodatkowo, aplikacja umożliwia osobie prowadzącej zajęcia na utworzenie lokalnego projektu inwentaryzacji przyrodniczej, z którego skorzystać może również na zajęciach z innymi grupami. W związku z tym, że dostęp do telefonów może rozpraszać uczniów i uczennice w trakcie zajęć, warto umówić się z nimi, że tym razem telefon będzie wyłącznie narzędziem badacza/ki przyrody.
Wersja analogowa wiąże się z nauką oznaczania gatunków w oparciu o atlas, co może wydłużyć proces identyfikacji i zmniejszyć dostępny czas na sam eksperyment. Jest to jednak cenna umiejętność, którą warto przedstawić uczniom. Oznaczanie gatunków z pomocą narzędzi analogowych to także dla części osób lepszy sposób na przyswajanie informacji. Żeby zachęcić uczniów do tej formy pracy, można ją zaproponować np. jako grę polegającą na cofnięciu się w czasie do świata sprzed narzędzi cyfrowych 😊.
Bardzo zachęcamy do zapoznania się ze scenariuszami i wyruszenie wraz z dziećmi w fascynujący świat roślin, i zwierząt, grzybów i innych organizmów, o którego istnieniu tak blisko nas najczęściej nie mamy pojęcia. Przeczytajcie też koniecznie zestaw wskazówek, które na pewno rozwieją większość Waszych wątpliwości, a w razie wszelkich pytań prosimy o kontakt: ocalimyswiat@gmail.com
