Drive

Trzeci popęd

Popędem w psychologii nazywamy wewnętrzny mechanizm motywacyjny, służący zaspokajaniu podstawowych potrzeb. Daniel H. Pink porównuje tę siłę do systemu operacyjnego składającego się z niewidzialnych instrukcji, według których podejmujemy decyzje, działamy i rozwijamy swój potencjał. Ten system odnosi się także do modeli zarządzania, wychowania i edukacji.

Do terminologii cyfrowej autor odwołuje się także, opisując rodzaje motywacji.

Motywacja 1.0 to popęd biologiczny – mechanizm, dzięki któremu możemy przeżyć. Dbamy o pożywienie i sen, podejmujemy walkę, gdy grozi nam niebezpieczeństwo.

Motywacja 2.0 to znana nam reguła „kara-nagroda”, kolokwialnie nazywana „kijem i marchewką”. Oparta jest na zasadzie podporządkowania i na ogół sprawdza się przy rutynowych zadaniach. Według autora, świat do XX wieku rozwijał się głównie w oparciu o ten model. Pink nie odrzuca całkowicie motywacji 2.0, ale wskazuje na jej słabszą stronę – gdy liczy się tylko wynik, rywalizacja może prowadzić do nadużyć. Znamy to np. ze szkoły, gdzie ocena tłumi kreatywność i bywa ważniejsza od rzeczywistej wiedzy.

O ile system 1.0 jest nie do podważenia, bo dotyczy biologicznego przetrwania, najnowsze badania z zakresu psychologii behawioralnej wywróciły dotychczasowe postrzeganie motywacji „kara-nagroda”, która wydaje się niedostosowana do skali zmian, jakie przyniósł wiek XXI.

Czym zatem jest motywacja 3.0?

To właśnie ten „trzeci popęd”, sprawdzający się przy działaniach koncepcyjnych i niestandardowych, opartych na kreatywności. Według Pinka ten model jest bardziej „kompatybilny” nie tylko z naturalną potrzebą człowieka, ale i z wyzwaniami nowych czasów. Jego filarami są autonomia, dążenie do mistrzostwa i społecznie użyteczne cele. 3.0 ma moc uwalniania energii, która sprawia, że to, co robimy, daje nam większą satysfakcję.

Koncepcja autora jest ciekawa i na pewno warto się z nią zapoznać. Na ile może poprawić efektywność w rozwoju jednostek, grup, społeczeństw – trzeba sprawdzić…

                                                                                                                                Marzanna Kuszyńska