1so

Dzień Wszystkich Świętych

 

W dzień Wszystkich Świętych, gdy zapalając świece, wspominamy tych, którzy odeszli – zawsze za szybko – wielu z nas czuje ŻAL, który tak pięknie ujął w słowa ks. Jan Twardowski w tomie Jak tęcza co sobą nie zajmuje miejsca:

2nd

Zaduszki – Święto Zmarłych

 

Ja rozmawiać z dzieckiem o śmierci? I od kiedy? Każde dziecko jest przecież inne i ma inne doświadczenia. I w innym momencie życia zadaje pytania, na które niekiedy my sami wciąż szukamy odpowiedzi.

 

Mądre podejście do tego i innych trudnych tematów znajdziecie w książce Beaty Majchrzak Opowieść o Błękitnym Psie – w rozdziale o śmierci motyla Modraszka… Jest w sam raz dla
4–5-latków, podobnie jak Esben i Duch Dziadka, gdzie Kim Fupz Aakeson stara się oswoić dziecko
ze śmiercią. I pocieszyć – jak Asia Olejarczyk w Teleskopie dziadka, pokazując, że Ci, którzy umierają, pozostają na zawsze… w nas.

Dla 6-, ale i 99-latków jest znakomita książka A ja czekam… Davide’a Cali i Serge’a Blocha, pokazująca krąg życia, od maleńkiego dziecka, którym był kiedyś bohater, po dziecko, którym jest jego wnuk. Każdy czytelnik tej książki jest na którymś z etapów życia jej bohatera… Ucząc empatii, oswaja się jednocześnie z myślą, że… kiedyś trzeba pożegnać bliskich. Ale też odejść. Ten sam temat – „ustępowania miejsca” – porusza Deklaracja Gemmy Malley, która w formie bliskiej nastolatkom pokazuje, że gdybyśmy żyli wiecznie, nikt nowy nie mógłby pojawić się na świecie…

Kluczem do niejednej rozmowy mogą być też opowiadania z tomu Tajemnicze sprawy Marii Ewy Letki czy piękna opowieść Mój dziadek był drzewem czereśniowym Angeli Nanetti, której tłumacz, poeta Jarosław Mikołajewski, uchwycił istotę przygotowania dziecka na odejście bliskiej osoby
w swej książce Kiedy kiedyś, czyli Panjan i Pangór. Problem żałoby, traumy dziecka po odejściu kogoś bliskiego wspaniale uchwyciły Wanda Witter w Fotografii nieba oraz Barbara Kosmowska
w powieściach Gwiazda z pierwszego piętra i Pozłacana rybka (dla 10-12-latków”), a także Katherine Paterson we wzruszającym Moście do Terabithii. Choroba i śmierć dziecka to szczególnie trudny temat, który po mistrzowsku ujął Eric-Emmanuel Schmitt w słynnej książce Oskar i Pani Róża…

 

Właściwa książka – przeczytana w odpowiednim momencie – może być niczym lek, pocieszenie, odpowiedź o sens śmierci, a przede wszystkim życia.

 

10pon

Dzień Młodzieży

Na naszej Złotej liście znajdziecie wiele książek adresowanych do młodzieży.

Do głośnego czytania młodszym nastolatkom proponujemy Czarny Młyn Marcina Szczygielskiego,
dla starszych powieści Johna Greena Szukając Alaski oraz Gwiazd naszych wina, a także Jutro Johna Marsdena i Deklarację Gemmy Malley.

Dobrą lekturą dla nastolatek, które zmagają się z coraz powszechniejszymi problemami
z odżywianiem, będzie książka Joanny Jagiełło Tiramisu z truskawkami.

Bardzo ciekawymi książkami są nagrodzone w VI Konkursie Literackim im. Astrid Lindren książki: Witajcie w Chudegnatach Katarzyny Wasilkowskiej dla młodszej młodzieży oraz  – dla starszej młodzieży – Katarzyny Ryrych Draka na Antypodach.

I oczywiście obydwa przygotowane przez naszą Fundację zbiory opowiadań o wartościach, Gorzka czekolada, które napisali najwybitniejsi polscy autorzy dla młodzieży.

Porozmawiajmy z młodzieżą o tym, jak widzi swoje życie, co jest dla niej najtrudniejsze, jaką rolę
w ich życiu odgrywają rodzice, przyjaciele, media i kultura masowa, co młodzi ludzie chcieliby zmienić, gdy dorosną.

11wt

Święto Niepodległości

👉 Jak uczyć młodzież historii?

⏳ Edmund Niziurski w 1964 roku, bo wtedy ukazał się jego słynny Sposób na Alcybiadesa, opisał sposób, w jaki „Alcybiades”, nauczyciel historii, zainteresował swoich uczniów przedmiotem, którego tak bardzo nie lubili, że chcieli zastosować… sposób na Alcybiadesa. Po latach Grażyna Bąkiewicz – pisarka i przez wiele lat nauczycielka historii – opisała lekcje historii w przyszłości. Tu ławki – niczym wehikuły czasu – przenoszą uczniów w centrum omawianych wydarzeń historycznych.
👀 Co za frajda spotkać młodego Józefa Piłsudskiego czy Emilię Plater, zobaczyć na własne oczy dziewczyny produkujące bomby, zrozumieć, co to znaczy tworzyć państwo. I poczuć tę radość, gdy po 123 latach można wreszcie wykrzyknąć „Mamy niepodległość!”.
📖 Ciekawie przedstawiona historia – także dzięki świetnym, utrzymanym w konwencji komiksu rysunkom Artura Nowickiego – z pewnością zainteresuje młodych czytelników. Podobnie jak zainteresowała grupę nastolatków, uczniów pana Cebuli, którzy tym razem przenieśli się do Polski przełomu XIX i XX wieku. I stali się świadkami wydarzeń, których efekt – ODZYSKANIE NIEPODLEGŁOŚCI – dziś świętujemy. Oby z równie wielkim entuzjazmem jak w 1918 roku!
✍️ W pełnej humoru serii Ale historia… Grażyna Bąkiewicz przedstawia fakty i mnóstwo historycznych ciekawostek. Mamy niepodległość! to już szósta część serii, którą rozpoczyna tom Mieszko, ty wikingu!.

Ale historia…

13czw

Międzynarodowy Dzień Niewidomych

Proponujemy zaprosić niewidome osoby do szkoły czy przedszkola, poprosić je o czytanie alfabetem Braille’a i zapoznać dzieci z pismem punktowym. Warto przeczytać dzieciom znakomitą książkę Tydzień Konstancji Olgi Masiuk. Prawdziwą ucztą wizualną będzie nagrodzona ilustratorskim Oscarem książka Oczy autorstwa Iwony Chmielewskiej – wzruszająca opowieść o darze widzenia
i sile zmysłów. Pouczające będzie zapoznanie dzieci z biografią Louisa Braille’a – może ona posłużyć jako przykład niezwykłej samodyscypliny, wartości omówionej w książce Z dzieckiem w świat wartości Ireny Koźmińskiej i Elżbiety Olszewskiej.

14pt

Rocznica urodzin Astrid Lindgren

Astrid Lindgren (1907–2002) – ikona szwedzkiego pisarstwa dla dzieci. Poczytajmy dzieciom jej książki. Zapoznajmy je z życiem pisarki. Cudowną lekturą opowiadającą o autorce będą Portrety Astrid Lindgren – pełna archiwalnych fotografii i pamiątek biografia pisarki wydana w Polsce w 2007 r. przez wydawnictwo Nasza Księgarnia.

Nie możemy nie wspomnieć, że nasza Fundacja organizuje co trzy lata Konkurs Literacki im. Astrid Lindgren na współczesną książkę dla dzieci i młodzieży. Obecnie trwają prace nad VII edycją Konkursu. Zapraszamy tymczasem do obejrzenia filmów prezentujących książki-laureatki ostatniej edycji.

Trailery książek-laureatek 6. edycji Konkursu.

Więcej o Konkursie: calapolskaczytadzieciom.pl/konkurs-astrid-lindgren/

19śr

Dzień Mężczyzn

Historia tego święta sięga zaledwie 1999 roku. Dlaczego dopiero w XXI wieku zaczęliśmy podkreślać wartości, jakie mężczyźni wnoszą do świata, i podkreślać pozytywne wzorce do naśladowania? Może dlatego, by podkreślić niezwykle ważną rolę w tak szybko zmieniającym się świecie?
Sięgnijmy z dziećmi po wspaniałą książkę Jak tata pokazał mi wszechświat Ulfa Starka.
Porozmawiajmy z dziećmi o silnych, odważnych mężczyznach – np. o ratownikach TOPR-u, czytając z dziećmi i starszą młodzieżą książki Beaty Sabały-Zielińskiej z cyklu TOPR. Przypomnijmy słynnych podróżników, takich jak Kazimierz Nowak, bohater książki Łukasza Wierzbickiego Afryka Kazika.
A o tym, jak ważna jest rola mężczyzn w życiu kobiet, pięknie napisała Wisława Szymborska
w wierszu Przy winie:
Spojrzał, dodał mi urody,
a ja wzięłam ją jak swoją.
Szczęśliwa, połknęłam gwiazdę.

Pozwoliłam się wymyślić
na podobieństwo odbicia
w jego oczach. Tańczę, tańczę
w zatrzęsieniu nagłych skrzydeł.

Stół jest stołem, wino winem
w kieliszku, co jest kieliszkiem
i stoi stojąc na stole.
A ja jestem urojona,
urojona nie do wiary,
urojona aż do krwi. (…)

Kiedy on nie patrzy na mnie,
szukam swojego odbicia
na ścianie. I widzę tylko
gwóźdź, z którego zdjęto obraz.

20czw

Międzynarodowy Dzień Praw Dziecka

Święto obchodzone w rocznicę uchwalenia w 1989 roku przez ONZ Konwencji o Prawach Dziecka,
z której inicjatywą wystąpiła Polska. Porozmawiajmy z dziećmi o tym, po co są prawa, także prawa dziecka, o czym informują, co zapewniają. Sięgnijmy po książkę 12 ważnych praw autorstwa znanych polskich pisarzy dla dzieci, takich jak: Anna Onichimowska, Eliza Piotrowska, Joanna Krzyżanek, Anna Sójka, Maria Ewa Letki, Liliana Fabisińska, Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Agnieszka Stelmaszyk, Renata Piątkowska, Maria Szarf, Zofia Stanecka, Marcin Pałasz, którzy napisali „niebanalną, bez nadęcia i patosu, niezwykle ciepłą książkę dla dzieci o ich prawach”. Przeczytajmy z młodszymi dziećmi wiersz Marcina Brykczyńskiego O PRAWACH DZIECKA, posłuchajmy razem z nimi i nauczmy się śpiewać piosenkę o prawach dziecka.

21pt

Światowy Dzień Życzliwości

Porozmawiajmy z dziećmi o tej wartości jako składowej szacunku, solidarności i przyjaźni, bezinteresownego dobra, którym możemy obdarzać innych. Wybierzmy do czytania książki,
w których pokazane są różne aspekty życzliwości. Polecamy przewrotne opowiadanie Pawła Beręsewicza System ze zbioru Gorzka czekolada i inne opowiadania o ważnych sprawach. Pomyślmy także, w jaki sposób możemy okazać życzliwość naszym bliskim, sąsiadom, osobom potrzebującym. Dzieci/uczniowie mogą wspólnie przygotować jakiś projekt, który przyniesie pomoc i radość osobie lub grupie osób – np. choremu dziecku, seniorom. Dobrze jest pomyśleć o projekcie, który trwa dłużej lub przynosi trwałe efekty.

24pon

Katarzynki

Czy znacie katarzynki? Stary polski zwyczaj – odpowiednik tak popularnych andrzejek. Lecz
w katarzynki wróżono nie pannom, a kawalerom.

To oni w wigilię św. Katarzyny Aleksandryjskiej poszukiwali znaków, kiedy i z kim się ożenią. I bawili się z pannami aż do świtu. A po północy składali życzenia solenizantkom.

A my w katarzynki polecamy książki wszystkich Katarzyn, które znajdziecie na Złotej Liście: Katarzyny Kotowskiej, Katarzyny Majgier, Katarzyny Marciniak, Katarzyny Pranić, Katarzyny Rygiel, Katarzyny Ryrych, Katarzyny Szestak, Katarzyny Terechowicz, Katarzyny Wasilkowskiej,
Katarzyny Zielińskiej, Katarzyny Ziemnickiej.

I życzymy dobrej zabawy w katarzynki!

29so

Andrzejki

Andrzejki gonią katarzynki, święto nieco zapomniane, a przecież w obydwa te stare polskie święta bawiono się i wróżono.

W Andrzejki – tuż przed rozpoczynającym się adwentem – przepowiadano przyszłość młodym pannom. Niektórzy nadal pamiętają o tradycyjnych wróżbach w wigilię św. Andrzeja, ale już chyba nikt nie traktuje ich tak poważnie, jak niegdyś.

Dziś to raczej wspaniała okazja do wspólnej zabawy – z zachowaniem tradycji opisywanej w polskiej literaturze już w XVI wieku. Pamiętajmy więc, by na andrzejkowy wieczór przygotować wosk i klucz. A przede wszystkim wyostrzmy wyobraźnię, by w cieniu rzucanym przez wylany przez obrączkę wosk dostrzec to, o czym naprawdę marzymy. I pomyślmy, co możemy zrobić, by te marzenia się spełniły.