2pon

Rozpoczęcie roku szkolnego 2024/2025

Uczniom, nauczycielom, bibliotekarzom i wszystkim osobom związanym z edukacją dzieci i młodzieży życzymy pomyślnego, przynoszącego satysfakcję roku szkolnego 2024/2025!!!

Jak co roku zapraszamy nauczycieli, bibliotekarzy i edukatorów do stałej współpracy z Fundacją w charakterze Liderek/Liderów kampanii społecznej „Cała Polska czyta dzieciom”, promujących głośne czytanie dzieciom w swoich macierzystych placówkach i działających na rzecz promocji kultury książki oraz rozwoju czytelnictwa (poznaj szczegóły).

W tym roku szkolnym już po raz trzeci proponujemy także wszystkim zainteresowanym placówkom oświatowym połączenie regularnego głośnego czytania z edukacją ekologiczną, a szkoły podstawowe oraz biblioteki zapraszamy do udziału w Ekoprogramie z charakterem OCALIMY ŚWIAT (OŚ)! Jest to wyjątkowa inicjatywa edukacyjna, która łączy poszerzanie wiedzy ekologicznej uczniów z kształtowaniem ich postaw i charakteru oraz podnoszeniem umiejętności społecznych i kompetencji cyfrowych. Na zajęciach pod opieką nauczycieli uczniowie zapoznają się z różnorodnymi kwestiami ekologicznymi poprzez lekturę opowiadań uznanych polskich autorów ze zbiorów: Latający talerz  (klasy I-III), Sieci widmo  (klasy IV-VI) i Oddech smoka  (klasy VII-VIII). Następnie grupa przerabia scenariusze zajęć dotyczących poszczególnych opowiadań oraz tworzy własny projekt ekologiczny oraz opowiadającą o nim prezentację, która bierze udział w ogólnopolskim konkursie na zakończenie programu (poznaj szczegóły).

7so

Narodowe Czytanie 2024

Akcja Narodowego Czytania została zainicjowana przez Parę Prezydencką Annę i Bronisława Komorowskich w 2012 roku wspólną lekturą Pana Tadeusza Adama Mickiewicza.

Od tego czasu co roku na początku września odbywa się Narodowe Czytanie utworu wybranego przez Parę Prezydencką. Do tej pory były to m.in. Lalka Bolesława Prusa, Quo Vadis Henryka Sienkiewicza, Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, wybór noweli polskich czy Moralność Pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej.

Tegoroczną lekturą jest Kordian Juliusza Słowackiego. 

Więcej o tegorocznej akcji można przeczytać na stronie Prezydent.pl.
Pełny tekst dramatu można przeczytać online, a także pobrać w wersji do czytania i słuchania na stronie WolneLektury.pl.

8nd

Dzień Dobrej Wiadomości/ Dzień Marzyciela

W Dniu Dobrej Wiadomości, a jednocześnie Dniu Marzyciela sięgnijmy po „Marzenia”, czyli jeden z tomów „Pana Kuleczki” Wojciecha Widłaka z ilustracjami Elżbiety Wasiuczyńskiej i… Pomyślmy o „jutro”, które jest „takim «dziś», w którym wszystko może się zdarzyć” – jak powiedziała kaczka Katastrofa. Czy to nie wspaniałe marzenie?

Wyobraźmy sobie swój wymarzony skarb piratów – w tym wypadku w roli skarbu wystąpił Pan Kuleczka, którego pilnowali wspólnie: piracka papuga, czyli mucha Bzyk-Bzyk, pies Pypeć z prawie drewnianą nogą i Katastrofa z przepaską na oku.

Czy można sobie wymarzyć lepszych przyjaciół? I wspanialszy spacer niż w deszczu? I jeszcze… żeby padało „tylko na tych, którzy to lubią!” – jak chciał Pypeć. To są marzenia na każdą porę roku. I oczywiście na Dzień Marzyciela… w Dniu Dobrej Wiadomości!

A Wy? O czym marzycie?

To dobry temat do rozmowy z dziećmi…

10wt

Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom

Marta – zdolna młoda skrzypaczka, córka dyrektora szkoły – popełnia przed koncertem samobójstwo.

Cicha, spokojna, wybitnie uzdolniona – miała grać tego popołudnia pierwsze skrzypce. Jednak wybrała śmierć. Dlaczego? Czy przyczyniły się do tego zawistne komentarze rówieśników, że ze względu na ojca nauczyciele wciąż ją faworyzują? Ojciec zaś uważał, że gra wciąż za słabo… Marta ćwiczyła więc więcej i więcej. Czuła, że powinna być najlepsza – zawsze i wszędzie.

W Światowym Dniu Zapobiegania Samobójstwom przywołajmy tę historię, zachęcając do rozmowy z nastolatkami o Marcie i jej problemach; o przemocy emocjonalnej, autorytaryzmie, autodestrukcji, depresji.

Przypominamy, że w 2. tomie Gorzkiej czekolady znajdziecie Pierwsze skrzypce Katarzyny Ryrych oraz 12 innych opowiadań o ważnych sprawach. A po każdym z nich – rozmowę z psychologiem, która również może stać się kluczem do dyskusji.

*

Problem samobójstw dzieci i młodzieży jest bardzo poważny, każdego roku wzrasta liczba młodych ludzi, którzy próbują odebrać sobie życie. Wielu z nich, niestety, robi to skutecznie. Porozmawiajmy o różnych sposobach radzenia sobie z sytuacjami, które wydają nam się bez wyjścia. O rozwiązywaniu problemów oraz o ważnej roli osób, które możemy powiadomić lub poprosić o pomoc, gdy życie nas przerasta. A także – do jakiej instytucji lub do jakiego specjalisty możemy się zwrócić się o pomoc?

Ważne jest też, by każdy z nas uświadomił sobie, że może kogoś wesprzeć, a nawet ocalić mu życie – słowem, konkretną pomocą, akceptacją, zachętą, obecnością. I co szczególnie ważne w dobie hejtu internetowego, tworzenia klasowych klik i praktyki wykluczania/dręczenia osoby „odmiennej” od innych: że nieprzyjazne, wrogie zachowanie kolegów, a nawet ich na pozór niewinne i w intencji zabawne zachowanie lub nieprzemyślane złośliwe uwagi i zachowania mogą mieć tragiczne następstwa – mogą kogoś bardzo zranić, a nawet popchnąć do dramatycznej decyzji o samobójstwie.

Przeczytajmy młodszym dzieciom (od 8 lat) opowiadanie o białym marszu po śmierci uczennicy z tomu Małgorzaty Szyszko-Kondej Wtorek, godz. 15.00, a starszym uczniom (od 11 lat) oprócz opowiadania Pierwsze skrzypce także Pstryk Pawła Beręsewicza z 2. tomu Gorzkiej czekolady. Znakomitą książką obnażającą mechanizm hejtu, który może doprowadzić ofiarę do samobójstwa, jest też Siedem dni Eve Ainsworth (od 12 lat).

12czw

Rocznica urodzin Stanisława Lema

Zapewne miał rację. Mimo, że podboje kosmosu nie wzbudzają już takich emocji jak pół wieku temu, ilekroć patrzymy w gwiazdy lub czytamy o innych planetach, zastanawiamy się: „jak tam jest? Kto tam jest?” Co dopiero, gdy oglądamy filmy science-fiction!

W tym roku mija 103 rocznica urodzin Stanisława Lema. Czy wiecie, że ten jeden z najbardziej rozpoznawalnych na świecie polskich pisarzy, z wykształcenia był lekarzem? W zawodzie nigdy nie pracował, bo już w 1951 roku wydał pierwszą powieść Astronauci. Na pewno pamiętacie jego Bajki robotów i Cyberiadę. Trochę więksi z Was z pewnością sięgnęli po wspomniane już Solaris. Rodzice i dziadkowie zaczytywali się w Dziennikach gwiazdowych czy w Powrocie z gwiazd.

Podobno sporo opisanych tam (prawie 50 lat temu!) proroctw spełnia się w naszej rzeczywistości…

Jeśli zaś chcecie poznać Stanisława Lema od prywatnej strony, koniecznie sięgnijcie po Awantury na tle powszechnego ciążenia. Wspomnienia o swoim ojcu zawarł tam Tomasz Lem.

13pt

Rocznica urodzin Juliana Tuwima

13 września 1894 roku urodził się poeta, którego twórczość od lat gości pod naszymi „strzechami”. Ile jego wierszy znamy na pamięć?! Jak często cytujemy Lokomotywę, Słonia Trąbalskiego czy Zosię samosię!
Od dzieciństwa słyszymy od rodziców O Grzesiu kłamczuchu i jego cioci, a naszą wyobraźnię rozbudza Pan Maluśkiewicz i wieloryb. I oczywiście podziwiamy mistrzowskie wykonania Ptasiego radia (niezrównana Irena Kwiatkowska!). 
A w dorosłym życiu – czy nie czekamy jak pani słowikowa? Nie zrywamy podłogi, szukając czegoś niczym pan Hilary? Te wiersze są z nami od najmłodszych lat, ale też w tych magicznych chwilach, gdy czytając dzieciom czy wnukom, odnajdujemy w sobie dziecko, które kiedyś po raz pierwszy słuchało zachwycone Rzepki czy Kotka…
Często to właśnie Julian Tuwim otwiera przed nami bramę z napisem POEZJA… za którą czeka wiele tomów wierszy dla dorosłych. Bo, jak pisał: „Poezja – jest to, proszę panów, skok,
Skok barbarzyńcy, który poczuł Boga!”.

*

A czy wiedzą Państwo, że corocznym sygnałem do rozpoczęcia organizowanych przez naszą Fundację Ogólnopolskich Tygodni Czytania Dzieciom jest wspólne czytanie Tuwimowskiej Lokomotywy? Tygodnie Czytania to czytelnicze święta, które odbywają się w setkach miejscowości w całym kraju. Zapraszamy do obejrzenia naszych materiałów online z ostatnich Tygodni Czytania:

XIX OTCD – Cała Polska czyta dzieciom o zwierzętach
XX OTCD – Lubimy czytać polskich autorów
XXI OTCD – Polscy autorzy dla klimatu
XXII OTCD – Książka jest jak ogród
XXIII OTCD – Porozmawiajmy o książkach, Tygrysie!

i dołączenia do grona lokalnych organizatorów kolejnego Tygodnia Czytania Dzieciom!

Nasza lokomotywa wyruszy w swój 24. czytelniczy rajd na przełomie maja i czerwca 2025!
Jeśli są Państwo zainteresowani organizacją lokalnych obchodów Tygodnia Czytania, prosimy o napisanie do nas na adres: lidercpcd@gmail.com.

13pt

Rocznica urodzin Roalda Dahla

Roald Dahl (1916-1990) – pisarz, scenarzysta i publicysta, autor m.in. znanych utworów dla dzieci: Jakubek i brzoskwinia olbrzymka, Charlie i fabryka czekolady, Wielkomilud, Matylda, z których część została sfilmowana. Książka o mądrej, uwielbiającej czytać Matyldzie znalazła się na fundacyjnej Złotej Liście książek polecanych do czytania dzieciom, jak rónież w 23-tomowej kolekcji pereł literackich „Cała Polska czyta dzieciom”. Warto przeczytać dzieciom tę fascynującą, ale i prowokującą książkę.

17wt

Światowy Dzień Sybiraka

Światowy Dzień Sybiraka obchodzony jest w rocznicę napaści Związku Radzieckiego na Polskę w 1939 r. Na ten szczególny dzień polecamy Państwu do czytania z młodzieżą książkę objętą patronatem honorowym Związku Sybiraków. Jej bohaterką jest Antosia, jedenastolatka, która – po zakończonej rozłąką z matką potwornej podróży w bydlęcym wagonie – stara się za wszelką cenę przeżyć za Uralem. Wychowana w niepodległej Polsce, wrażliwa, oczytana „burżujka” – jak ją i jej mamę określił aresztujący je enkawudzista – musi samotnie walczyć o przetrwanie w sowieckim kołchozie. O przeżycie – bo nie wszystkim zesłańcom dane będzie przeżyć. Nowe życie wymaga nowych reguł. Jeśli trzeba wykonywać najbardziej obrzydliwe prace – robi to. Jeśli trzeba pracować ponad siły – pracuje. Jeśli trzeba kraść – kradnie.

Syberia. Głód. Mróz. Wszy. Bezkres, gdzie „urzędowo nikt Boga w sercu nie ma”.
„Wyobrażacie sobie?” – pyta raz za razem Antosia-Tosia-Tońka, opowiadając nam swoją wstrząsającą historię. „Nie jestem już ta sama. Nie po tym, czego doświadczyłam, co przeżyłam” – powie o sobie po 25 miesiącach na Syberii.

Antosia w bezkresie Marcina Szczygielskiego została Książką Roku 2022 Polskiej Sekcji IBBY, Książką Roku 2022 Miesięcznika „KSIĄŻKI. Magazyn Literacki” oraz Laureatką Nagrody im. Ferdynanda Wspaniałego na X Festiwalu Literatury dla Dzieci w Krakowie; nominowana była również do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy oraz nagrody Literacka Podróż Hestii. Kapituła Złotej Listy wpisała Antosię na Złotą Listę książek rekomendowanych do czytania dzieciom (w kategorii 12+).

19czw

Dzień Dzikiej Flory, Fauny i Naturalnych Siedlisk

 

„Wskutek działalności człowieka – rozbudowywanie miast, osuszanie torfowisk, karczowanie lasów, zanieczyszczanie wód – naturalne siedliska często zanikają”.

Dzień Dzikiej Flory, Fauny i Naturalnych Siedlisk to dobra okazja, żeby przyjrzeć się, jak zmieniły lub zmieniają się miejsca, które znaliśmy. Pełne zieleni i ptactwa, czasem zarośnięte i niedostępne, a jednak tętniące życiem. Nad dzikimi stawami słychać rechot żab, pluskanie ryb i ptasie nawoływania. No właśnie… coraz rzadziej.

Tak jak bohater opowiadania Krzysztofa Kochańskiego Wodnik z rzeki ze zbioru opowiadań Latający talerz powracamy do stron, które z dzieciństwa zapamiętaliśmy jako zielone i radosne. Niestety, koparki, buldożery i betonowe tamy zmieniają krajobraz nie do poznania. Na pewno znacie takie miejsca…

O ile dosłowna ochrona takich naturalnych siedlisk różnych gatunków zwierząt (fauny) i roślin (flory) rzadko może zależeć od nas samych, o tyle budowanie świadomości społecznej już nie. W naszej serii książek Ocalimy Świat podpowiadamy co można zrobić. Na końcu opowiadania Wodnik z rzeki jego bohater symbolicznie wyrzuca pewną walizkę. Co w niej było? Koniecznie przeczytajcie, żeby się dowiedzieć!

 

20pt

Ogólnopolski Dzień Przedszkolaka

Z okazji Ogólnopolskiego Dnia Przedszkolaka wybraliśmy prześliczną książkę Rafała Witka Przedszkole imienia Barbary Wiewiórki z ilustracjami Aleksandry Fabii.

 Do tego przedszkola przyjmowane są różne dzieci: „mali ludzie, małe koty, małe psy, małe jeże, a nawet króliki i fretki”. Tu każdy jest mile widziany, bo w tym przedszkolu każde dziecko uczy się przyjaźni i wzajemnego szacunku, otwierając się na innego… nie, nie tylko człowieka, lecz każdą żyjącą istotę. 

Nikt tu nie jest lepszy ani gorszy, wszyscy pięknie się uzupełniają. I na pewno dobrze brzmią razem w chórze, śpiewając Piosenkę przedszkolaków, której tekst i nuty również znalazły się w tej książce.

 To wartościowe źródło tekstów dla rodziców i nauczycieli przedszkola. Jednak przede wszystkim to pełna humoru, mądra i pogodna lektura dla małych czytelników – przedszkolaków, a nawet przed-przedszkolaków, którzy po jej lekturze nie będą mogli się doczekać przedszkola.

 Wszystkiego najlepszego, kochane przedszkolaki! Nawet nie wiecie, jak Wam zazdrościmy…

21so

Międzynarodowy Dzień Pokoju

Znakomitym pretekstem do rozmowy z nastolatkami w tym dniu może być przemówienie Mariana Turskiego wygłoszone z okazji 75. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau, podczas którego prelegent sformułował XI przykazanie „Nie bądź obojętny!”

A do wspólnego czytania warto w tym dniu wybrać książkę Pawła Beręsewicza Czy wojna jest dla dziewczyn? i podyskutować o jej przesłaniu: wojna nie jest dla nikogo! Znakomitymi lekturami będą też – traktujące o późniejszych latach wojny i okupacji: dla młodszych czytelników – Asiunia oraz Mój tato szczęściarz Joanny Papuzińskiej, Bezsenność Jutki Doroty Combrzyńskiej-Nogali, Wojna na Pięknym Brzegu Andrzeja Grabowskiego, a także – dla dzieci w wieku 10+ Arka czasu Marcina Szczygielskiego (książka otrzymała Grand Prix III edycji Konkursu Literackiego im. Astrid Lindgren organizowanego przez Fundację) lub Rutkę Joanny Fabickiej.

Przeczytajmy także starszym uczniom wiersze wojenne (np. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Jerzego Ficowskiego) i podyskutujmy z dziećmi o grozie wojny i jej skutkach. Porozmawiajmy też z nimi o współczesnych wojnach, np. w Syrii, na Ukrainie, w Strefie Gazy. Wybierzmy wartościowe artykuły na ten temat.

Ważnym wydarzeniem mogłoby być spotkanie z osobą, która przeżyła działania wojenne – posłuchanie wspomnień dziadków, weteranów wojennych lub uczestników misji pokojowych w czasie współczesnych wojen.

29nd

Ogólnopolski Dzień Głośnego Czytania

Ogólnopolski Dzień Głośnego Czytania został ogłoszony przez Polską Izbę Książki po raz pierwszy we wrześniu 2001 roku, cztery miesiące po inauguracji fundacyjnej kampanii społecznej „Cała Polska czyta dzieciom”, gdy temat głośnego czytania został dostrzeżony i nagłośniony w naszym kraju.

Proponujemy, by we wszystkich przedszkolach i szkołach zainaugurować tego dnia codzienne głośne czytanie dzieciom!

A wszystkie osoby, które chciałyby koordynować promocję czytania w swoich placówkach, zapraszamy do rejestracji w charakterze Liderki/Lidera kampanii „Cała Polska czyta dzieciom”.

30pon

Dzień Chłopaka

Proponujemy wspólne spisanie cech idealnego chłopaka i zastanowienie się, która postać literacka jest najbliższa ideałowi. Przypomnijmy sobie postacie fajnych chłopców w literaturze – a jest ich bardzo, bardzo wiele!

30pon

Międzynarodowy Dzień Tłumacza

 

Czy Winnie-the-Pooh, kultowa książka Alana Alexandra Milne’a, podoba Wam się bardziej jako Kubuś Puchatek Ireny Tuwim, czy jako Fredzia Phi-Phi Moniki Adamczyk-Garbowskiej?

A Anne of Green Gables bliższa jest jako Ania z Zielonego Wzgórza Rozalii Bernsteinowej czy Anne z Zielonych Szczytów Anny Bańkowskiej? A może Ania z Zielonego Wzgórza pióra Pawła Beręsewicza? Tak, „pióra” – bo przecież każdy TŁUMACZ to AUTOR, który dzieli się swoim odczytaniem tłumaczonej książki, a czasem – jak w przypadku Ireny Tuwim – wręcz własną jej wersją.

Wielu wielbicieli Kubusia Puchatka zna na pamięć piosenki Misia o Bardzo Małym Rozumku; cytujemy Kłapouchego, Prosiaczka, Krzysia… Ale czy odnajdziemy wszystkie te cytaty w oryginale? Czy nie warto więc – obok świetnej twórczej interpretacji oryginału – poznać też wierniejszego tłumaczenia?
Czy nie warto sięgnąć – pamiętając klasyczne wydania – po nowsze Anie? Porównać tłumaczenia Momo, Zabić drozda i wiele, wiele innych? Przyjrzeć się „kuchni literackiej”?

W Międzynarodowym Dniu Tłumacza kłaniamy się nisko wszystkim, którzy wzbogacają nasze życie swoimi przekładami. Bez Was bylibyśmy znacznie ubożsi. Aż chciałoby się sparafrazować Jonasza Koftę i westchnąć: „Pamiętajcie o tłumaczach”… I to nie tylko 30 września!