Wrzesień 2023

4pon

Początek roku szkolnego

 

Uczniom, nauczycielom, bibliotekarzom i wszystkim osobom związanym z edukacją dzieci i młodzieży życzymy pomyślnego, przynoszącego satysfakcję roku szkolnego 2023/2024!!!

W tym roku szkolnym po raz drugi proponujemy wszystkim zainteresowanym placówkom oświatowym połączenie regularnego głośnego czytania z edukacją ekologiczną, a szkoły podstawowe oraz biblioteki zapraszamy do udziału w Ekoprogramie z charakterem OCALIMY ŚWIAT (OŚ)! Jest to wyjątkowa inicjatywa edukacyjna, która łączy poszerzanie wiedzy ekologicznej uczniów z kształtowaniem ich postaw i charakteru oraz podnoszeniem umiejętności społecznych i kompetencji cyfrowych. Na zajęciach pod opieką nauczycieli uczniowie zapoznają się z różnorodnymi kwestiami ekologicznymi poprzez lekturę opowiadań uznanych polskich autorów ze zbiorów: Latający talerz  (klasy I-III), Sieci widmo  (klasy IV-VI) i Oddech smoka  (klasy VII-VIII). Następnie grupa przerabia scenariusze zajęć dotyczących poszczególnych opowiadań oraz tworzy własny projekt ekologiczny oraz opowiadającą o nim prezentację, która bierze udział w ogólnopolskim konkursie na zakończenie programu.

 

4pon

Rocznica urodzin Jerzego Ficowskiego

Jerzy Ficowski (1924-2006) – odkrywany obecnie na nowo poeta, eseista, autor tekstów piosenek, prozaik, tłumacz, wielki znawca życia i twórczości Bruno Schulza (m.in. Regiony wielkiej herezji) oraz kronikarz i piewca kultury polskich Cyganów. Poczytajmy dzieciom jego utwory napisane specjalnie dla nich: Gałązka z drzewa słońca. Baśnie cygańskie, Tęcza na niedzielę, Syrenka, Lodorosty i bluszczary.

Ze starszymi dziećmi można obejrzeć film Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauze pt. Papusza o romskiej poetce, której twórczość odkrył i upowszechnił Jerzy Ficowski, lub przeczytać fragmenty jego książki Cyganie na polskich drogach. Starsi uczniowie mogą sięgnąć po bogaty wybór jego pięknych i poruszających wierszy pt. Lewe strony widoków.

 

6śr

Rocznica premiery trzech zbiorów opowiadań z serii OCALIMY ŚWIAT

6 września 2022 r. na rynku księgarskim zadebiutowały trzy zbiory opowiadań z serii OCALIMY ŚWIAT autorstwa znakomitych polskich pisarzy. Zadaniem każdej z tych wyjątkowych propozycji literackich jest wprowadzenie młodych odbiorców w świat problemów ekologicznych i wartości moralnych. Sfery te są bowiem ze sobą ściśle związane – obecny globalny kryzys ekologiczny jest skutkiem głębokiego kryzysu wartości.

Opowiadania stanowić będą ważną lekturę uczniów szkół podstawowych biorących udział w ekoprogramie z charakterem OCALIMY ŚWIAT, którego pomysłodawcą i organizatorem jest nasza Fundacja. Polecamy je także gorąco wszystkim dzieciom i młodzieży w wieku szkolnym!

Wydawcą książek jest Prószyński Media, współwydawcą – nasza Fundacja.

SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE O KSIĄŻKACH:

• ODDECH SMOKA (dla dzieci od 7 lat)
autorzy: Krzysztof Kochański, Barbara Kosmowska, Marcin Kozioł, Eliza Piotrowska, Katarzyna Ryrych, Tomasz Samojlik, Małgorzata Strzałkowska, Rafał Witek, Maciej Wojtyszko.
ilustratorka: Jona Jung

• LATAJĄCY TALERZ (dla młodzieży od 10 lat)
autorzy: Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Grzegorz Kasdepke, Krzysztof Kochański, Barbara Kosmowska, Marcin Kozioł, Katarzyna Majgier, Katarzyna Ryrych, Tomasz Smojlik, Katarzyna Terechowicz.
ilustrator: Piotr Rychel

• SIECI WIDMO (dla młodzieży od 13 lat)
autorzy: Wojciech Cesarz, Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Grzegorz Kasdepke, Krzysztof Kochański, Barbara Kosmowska, Marcin Kozioł, Katarzyna Majgier, Katarzyna Ryrych, Tomasz Smojlik, Katarzyna Terechowicz.
ilustratorka: Magda Wosik)

 

8pt

Dzień Dobrej Wiadomości

Proponujemy rozszerzyć przesłanie tego dnia na cały miesiąc (lub nawet rok!) i zamiast zamartwiać się nieustannie, zaczynać dzień w domu, przedszkolu, szkole pytaniem: „Z czego będziemy się dziś cieszyli?” (warto przy okazji przeczytać dzieciom książkę czeskiego autora Zdeňka Svĕraka Ucieszki Cieszka, która przedstawia taką właśnie filozofię i praktykę życia tytułowego bohatera).

Możemy przygotować zabawne cytaty literackie na każdy dzień w roku, gromadzić dobre, kulturalne dowcipy – nieraniące nikogo, pozbawione treści rasistowskich, seksistowskich czy homofonicznych. Kończmy dzień pytaniem: „Co dobrego wydarzyło się dzisiaj?”. Poprośmy nieco starsze dzieci, by przez tydzień oglądały lub słuchały wiadomości i zapisywały, ile było w nich informacji złych, ile neutralnych, a ile pozytywnych. Omówmy te proporcje – media kreują obraz złego świata, zła wiadomość to dla mediów dobra wiadomość, bo lepiej się „sprzedaje”, czyli bardziej zainteresuje widzów i słuchaczy.

Starajmy się przekazywać sobie nawzajem dobre wiadomości i stosujmy metodę „Trzech sit” eliminowania z naszego życia informacji niepotrzebnych bądź szkodliwych, np. fałszywych (metoda jest opisana szerzej w książce Z dzieckiem w świat wartości Ireny Koźmińskiej i Elżbiety Olszewskiej).

Wsłuchajmy się w słowa pięknej piosenki o zamianie zmartwienia na marzenie pt. La la li li  w wykonaniu Ani Brody.

 

8pt

Międzynarodowy Dzień Alfabetyzacji

Dzień ustanowiony przez UNESCO w 1965 roku.

Walkę z analfabetyzmem, także funkcjonalnym, Komisja Europejska uczyniła priorytetem swoich działań edukacyjnych. Porozmawiajmy z uczniami o skutkach analfabetyzmu czy nieznajomości języka w kraju, do którego się przyjeżdża. A także o tym, czym jest i jak powstaje analfabetyzm funkcjonalny. Zorganizujmy dyskusję „Jak skutecznie zapobiegać analfabetyzmowi?”. Można przygotować wnioski i wysłać je do Komisji Europejskiej. Przy okazji pokażmy dzieciom różne rodzaje pisma – obrazkowe, klinowe, supełkowe, alfabet Braille’a itp.

Porozmawiajmy o kulturze bez pisma oraz o tym, co zyskujemy dzięki umiejętności czytania i pisania. Opowiedzmy uczniom o życiu głochoniewidomej od niemowlęctwa Amerykanki Hellen Keller, która dzięki swej niezwykłej opiekunce Anne Sullivan poznała język, ukończyła z wyróżnieniem studia, została pisarką, prowadziła działalność naukową i społeczną, nauczyła się także kilku języków!

 

9so

Narodowe Czytanie 2023

 

Akcja Narodowego Czytania została zainicjowana przez Parę Prezydencką Annę i Bronisława Komorowskich w 2012 roku wspólną lekturą Pana Tadeusza Adama Mickiewicza.

Od tego czasu co roku na początku na początku września odbywa się Narodowe Czytanie utworu wybranego przez Parę Prezydencką. Do tej pory były to m.in. Lalka Bolesława Prusa, Quo Vadis Henryka Sienkiewicza, wybór noweli polskich czy Moralność Pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej.

Tegoroczną lekturą jest Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej. 

Więcej o tegorocznej akcji można przeczytać TUTAJ.

 

10nd

Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom

Problem samobójstw dzieci i młodzieży jest bardzo poważny, każdego roku wzrasta liczba młodych ludzi, którzy próbują odebrać sobie życie. Wielu z nich, niestety, robi to skutecznie. Porozmawiajmy o różnych sposobach radzenia sobie z sytuacjami, które wydają nam się bez wyjścia. O rozwiązywaniu problemów oraz o ważnej roli osób, które możemy powiadomić lub poprosić o pomoc, gdy życie nas przerasta. A także – do jakiej instytucji lub do jakiego specjalisty możemy się zwrócić się o pomoc?

Ważne jest też, by każdy z nas uświadomił sobie, że może kogoś wesprzeć, a nawet ocalić mu życie – słowem, konkretną pomocą, akceptacją, zachętą, obecnością. I co szczególnie ważne w dobie hejtu internetowego, tworzenia klasowych klik i praktyki wykluczania/dręczenia osoby „odmiennej” od innych: że nieprzyjazne, wrogie zachowanie kolegów, a nawet ich na pozór niewinne i w intencji zabawne zachowanie lub nieprzemyślane złośliwe uwagi i zachowania mogą mieć tragiczne następstwa – mogą kogoś bardzo zranić, a nawet popchnąć do dramatycznej decyzji o samobójstwie.

Przeczytajmy młodszym dzieciom (od 8 lat) opowiadanie o białym marszu po śmierci uczennicy z tomu Małgorzaty Szyszko-Kondej Wtorek, godz. 15.00, a starszym uczniom (od 11 lat) opowiadania: Pierwsze skrzypce Katarzyny Ryrych oraz Pstryk Pawła Beręsewicza z II tomu Gorzkiej czekolady. Znakomitą książką obnażającą mechanizm hejtu, który może doprowadzić ofiarę do samobójstwa, jest też Siedem dni Eve Ainsworth (od 12 lat). Przeczytajmy też z uczniami lub omówmy z nimi rozmowy z psychologami z II tomu Gorzkiej czekolady na temat przyczyn dręczenia innych – lektura i dyskusja na temat tej książki może dać początek autorefleksji, wglądu we własną motywację i zmiany postawy.

 

12wt

Rocznica urodzin Stanisława Lema

Stanisław Lem (1921-2006) – pisarz, eseista, filozof, futurolog, autor powieści i opowiadań fantastyczno-naukowych, m.in. Solaris, Bajki robotów, Opowieści o pilocie Pirxie. Zachęćmy uczniów do sięgnięcia po te znakomite, często prorocze książki. Młodzieży możemy przeczytać fragmenty biografii Stanisława Lema autorstwa Wojciecha Orlińskiego pt. Lem. Życie nie z tej ziemi.

 

13śr

Rocznica urodzin Juliana Tuwima

Julian Tuwim (1894-1953) – jeden z najpopularniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego, pisarz, autor tekstów piosenek. Jego wiersz Lokomotywa stał się oficjalnym sygnałem rozpoczynającym coroczne Ogólnopolskie Tygodnie Czytania Dzieciom, organizowane od 2002 roku przez naszą Fundację na przełomie maja i czerwca.

Tygodnie Czytania to czytelnicze święta, które odbywają się w setkach miejscowości w całym kraju.
Zobacz nasze materiały online z ostatnich Tygodni Czytania:

XIX OTCD – Cała Polska czyta dzieciom o zwierzętach
XX OTCD – Lubimy czytać polskich autorów
XXI OTCD – Polscy autorzy dla klimatu
XXII OTCD – Książka jest jak ogród

i dołącz do grona lokalnych organizatorów kolejnego Tygodnia Czytania Dzieciom!

Nasza lokomotywa wyruszy w swój 23. czytelniczy rajd na przełomie maja i czerwca 2024!
Jeśli jesteś zainteresowana/-y organizacją lokalnych obchodów Tygodnia Czytania, napisz do nas: fundacja.cpcd@gmail.com.

 

13śr

Rocznica urodzin Roalda Dahla

Roald Dahl (1916-1990) – pisarz, scenarzysta i publicysta, autor m.in. znanych utworów dla dzieci: Jakubek i brzoskwinia olbrzymka, Charlie i fabryka czekolady, Wielkomilud, Matylda, z których część została sfilmowana. Książka o mądrej, uwielbiającej czytać Matyldzie znalazła się w pierwszej, 23-tomowej kolekcji pereł literackich „Cała Polska czyta dzieciom”. Warto przeczytać dzieciom tę fascynującą, ale i prowokującą książkę.

 

15pt

Światowy Dzień Demokracji

Porozmawiajmy o ustrojach politycznych, o obowiązkach i przywilejach obywatelskich. Zastanówmy się nad sentencją Jima Trelease’a, guru głośnego czytania dzieciom, którego przewodnik dla rodziców i nauczycieli Czytanie na głos został właśnie wydany po polsku przez wydawnictwo Mamania:

„Naród, który mało czyta, mało wie. Naród, który mało wie, podejmuje złe decyzje: – w domu, na rynku, w sądzie, przy urnach wyborczych. Niewykształcona większość może przegłosować wykształconą mniejszość, a to bardzo niebezpieczny aspekt demokracji”.

 

19wt

Dzień Dzikiej Flory, Fauny i Naturalnych Siedlisk

Tego dnia warto rozpocząć edukację ekologiczną.

Ważne, by wszyscy uczniowie dowiedzieli się, co każdy z nas może zrobić, żeby uchronić Ziemię przed dalszą degradacją, wywołaną niszczeniem środowiska i zmianami klimatycznymi, a jej mieszkańców przed katastrofami i pandemiami.

Wszystkie zainteresowane szkoły podstawowe, biblioteki i inne placówki edukacyjno-kulturalne pracujące z dziećmi i młodzieżą zapraszamy do udziału w naszym całorocznym Ekoprogramie z charakterem OCALIMY ŚWIAT (OŚ)!

OŚ to wyjątkowa inicjatywa edukacyjna, która łączy poszerzanie wiedzy ekologicznej uczniów z kształtowaniem ich postaw i charakteru oraz podnoszeniem umiejętności społecznych i kompetencji cyfrowych. Na zajęciach pod opieką nauczycieli uczniowie zapoznają się z różnorodnymi kwestiami ekologicznymi poprzez lekturę opowiadań uznanych polskich autorów ze zbiorów:

Oddech smoka (klasy I-III)

Latający talerz (klasy IV-VI)

Sieci widmo (klasy VII-VIII).

Następnie grupa przerabia scenariusze zajęć dotyczących poszczególnych opowiadań oraz tworzy własny projekt ekologiczny. Prezentacje na temat projektów biorą udział w ogólnopolskim konkursie.

A oto kilka innych propozycji książek dla dzieci o tematyce ekologicznej:

 

21czw

Międzynarodowy Dzień Pokoju

Warto na szkolne i rodzinne czytanie wybrać książkę Pawła Beręsewicza Czy wojna jest dla dziewczyn i podyskutować o jej przesłaniu: wojna nie jest dla nikogo! Znakomitymi lekturami będą też – traktujące o późniejszych latach wojny i okupacji: dla młodszych czytelników – Asiunia oraz Mój tato szczęściarz Joanny Papuzińskiej, Bezsenność Jutki Doroty Combrzyńskiej-Nogali, Wojna na pięknym brzegu Andrzeja Grabowskiego, a także – dla dzieci w wieku 10+ Arka czasu Marcina Szczygielskiego (książka otrzymała Grand Prix III edycji Konkursu Literackiego im. Astrid Lindgren organizowanego przez Fundację) lub Rutkę Joanny Fabickiej.

Przeczytajmy także starszym uczniom wiersze wojenne (np. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Jerzego Ficowskiego) i podyskutujmy z dziećmi o grozie wojny i jej skutkach. Porozmawiajmy też z nimi o współczesnych wojnach, np. w Syrii, Afganistanie, na Ukrainie. Wybierzmy ciekawe artykuły na ten temat. Ważnym wydarzeniem mogłoby być spotkanie z osobą, która przeżyła działania wojenne – posłuchanie wspomnień dziadków, weteranów wojennych lub uczestników misji pokojowych w czasie współczesnych wojen.

Znakomitym pretekstem do rozmowy z nastolatkami może być przemówienie Mariana Turskiego wygłoszone z okazji 75. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau.

 

29pt

Ogólnopolski Dzień Głośnego Czytania

Ogólnopolski Dzień Głośnego Czytania został ogłoszony przez Polską Izbę Książki po raz pierwszy we wrześniu 2001 roku, cztery miesiące po inauguracji fundacyjnej kampanii społecznej „Cała Polska czyta dzieciom”, gdy temat głośnego czytania został dostrzeżony i nagłośniony w naszym kraju.

Proponujemy, by we wszystkich przedszkolach i szkołach zainaugurować tego dnia codzienne głośne czytanie dzieciom!

A wszystkie osoby, które chciałyby koordynować promocję czytania w swoich placówkach, zapraszamy do rejestracji w charakterze Liderki/Lidera kampanii „Cała Polska czyta dzieciom”.

 

29pt

Rocznica urodzin Janiny Porazińskiej

Janina Porazińska (1882-1971) – autorka książek dla dzieci i młodzieży, współzałożycielka „Płomyka”. Przypomnijmy sobie jej utwory: Kichuś majstra Lepigliny, W Wojtusiowej izbie, Wesoła gromadka, Legendy, Maciuś Skowronek, Smyku, smyku na patyku (wiersze), Kto mi dał skrzydła (o Janie Kochanowskim) czy Szewczyk Dratewka.

 

30so

Dzień Chłopaka

Proponujemy wspólne spisanie cech idealnego chłopaka i zastanowienie się, która postać literacka jest najbliższa ideałowi. Przypomnijmy sobie postacie fajnych chłopców w literaturze – a jest ich bardzo, bardzo wiele!

 

30so

Międzynarodowy Dzień Tłumacza

Porozmawiajmy ze starszymi dziećmi, jaka jest rola tłumaczy w literaturze? Czy wystarczy dobrze znać język obcy, by znakomicie przetłumaczyć tekst literacki lub wiersz? Dlaczego tłumacz literatury pięknej to artysta? Warto porozmawiać z jakimś tłumaczem, można zorganizować spotkanie on-line na temat jego pracy, trudności, jakie napotyka i radościach, jakie daje ta praca.