Sierpień 2025
1pt
Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego
1 sierpnia o 17.00 – w godzinę W – syreny alarmowe przypomną o rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. To już 81 lat. A my nadal, słuchając opowieści Powstańców, śpiewając ich piosenek, czytając wspomnienia, przeżywamy z nimi te 63 dni walki o Polskę – dzień po dniu.
Przeczytajmy z dziećmi opartą na faktach książkę Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel „Powstaniec Halicz”.
Nastolatkom – dajmy do przeczytania „Dziennik Powstańca” Zbigniewa Czajkowskiego-Dębczyńskiego – „wrażenia siedemnastoletniego powstańca, spisane bez specjalnego celu i zbyt szczerze, jak sądziłem wtedy, by dzielić się nimi z kimkolwiek” – jak mówił skromnie. Ten dziennik zadedykował „Gryfowi”, lat 17, „Zorianowi” , lat 18, „Krukowi”, lat 17, „Lisowi”, lat 16, „Walgierzowi”, lat 18, „Bohunowi”, lat 17, „Butrymowi”, lat 17 – kolegom z „Parasola”, których śmierć „Deivir” z 3. kompanii, zapisał.
Pomyślmy w tym dniu o Krzysztofie Baczyńskim, poległym w Powstaniu 4 sierpnia 1944 roku, którego miejsce polowego pochówku na tyłach Ratusza wskazał po latach właśnie Zbigniew Czajkowski-Dębczyński,ps. „Devir”, świadek tego wydarzenia.
Pomyślmy o nich wszystkich i o tym, ile im zawdzięczamy.
8pt
Międzynarodowy Dzień Kota
Książek o kotach jest bez liku. My, polecając oczywiście m.in. urocze historie o kocie Filemonie, „Kota w butach” i „Kota w jednym bucie” czy „Interesy Pana Kota” – wszystkie je znajdziecie na naszej Złotej Liście – chcemy zwrócić uwagę na oparte na faktach opowieści Małgorzaty Kur „Kot na medal”.
O tym, jak Kot Simon, służący na brytyjskim okręcie „Ametyst” (do jego obowiązków należało… łowienie szczurów), został odznaczony przez króla Medalem Dickin – za zasługi dla kraju!
Jak kot Kido ze sterowca „Ameryka” przewidywał załamania pogody lepiej niż barometr. A dzielny kot Rudy ostrzegał ludzi przed pożarem.
Masza, bezpańska kocica z blokowiska, ocaliła porzuconego chłopczyka, ogrzewając go w zimną noc własnym ciałem… i przeraźliwie miaucząc, ściągnęła pomoc.
To nie bajki, to prawda! To prawdziwe koty na medal!
Kot Siemion naprawdę przebył ponad 2000 km, by po 6 latach tułaczki dotrzeć do swojej rodziny w Murmańsku.
To książka dla młodych i dorosłych miłośników kotów, ale i dla wszystkich, którzy zastanawiają się, dlaczego od tysięcy lat tak fascynują one ludzi.
8pt
Dzień Pszczół
Polecamy „Pszczoły” znakomitego ilustratora, pasjonata życia pszczół Piotra Sochy i Wojciecha Grajkowskiego.
Pokazane i opisane zostało tu zostało życie pszczół w dziuplach drzew, ulach, ale też… koszmar współczesnych kontenerów, w których wiezione bywają tysiące kilometrów, by zapylać uprawy. To dzieje pszczół od barci (kiedy największym ich wrogiem były niedźwiedzie) aż po dzisiejszy wielki przemysł, gdy zagrożeniem jesteśmy my, ludzie.
Poczytamy o miododajnych roślinach, o produkcji miodu i jego leczniczych właściwościach, a także o pszczołach w literaturze (sam Sherlock Holmes był pszczelarzem), w języku (prasłowiański „mied jed” to ten, który je miód – niedźwiedź), w historii (przyjrzyjcie się strojom Józefiny i Napoleona podczas koronacji – Bonaparte uczynił pracowitą pszczołę symbolem swego kraju).
Ale przede wszystkim „Pszczoły” to wołanie o troskę o ich – i nasz! – świat, o zachowanie w nim równowagi, którą czasem bezmyślnie, a czasem z chciwości – niszczymy, zapominając, że od życia pszczół zależy też nasze życie.
9so
Światowy Dzień Miłośników Książek
„Kto czyta książki, żyje podwójnie” – napisał Umberto Eco.
Zgodzą się z tym wszyscy miłośnicy książek, którzy podczas lektury znajdują wciąż na nowo radość z czytania, wzruszenie, tematy do przemyślenia.
A czym skorupka za młodu przesiąknie… Dlatego od lat powtarzamy i nadal będziemy powtarzać: „Czytaj dziecku 20 minut dziennie! Codziennie”.
9so
111 urodziny Tove Jansson
A czy wiecie, że dziś jest 111 rocznica urodzin Tove Jansson? Legendarnej „Mamy Muminków”, jak zatytułowała biografię Boel Westin, znakomita badaczka Jej życia i twórczości.
Chcecie poznać Tove jako małą dziewczynkę? Jej rodziców – parę niezwykle ciekawych artystów. Ich rodzinne problemy – na tle wielkiej Historii. Rozterki nastolatki, życie młodej plastyczki. Chcecie zobaczyć Jej dom? Pracownię? Wyspę? Jej wczesne ilustracje dla dzieci i… karykatury polityczne? A przede wszystkim poznać Tove jako pisarkę – od „narodzin” Muminków po dojrzałe, przenikliwe opowiadania o życiu. I sztuce. To sięgnijcie po „Mamę Muminków”. Lepszej biografii Tove dotąd nie napisano!
10nd
Dzień Ratowników Górskich
Nie przez przypadek ten dzień obchodzimy właśnie w wakacje – kiedy zdarza się najwięcej wypadków na szlaku. Często śmiertelnych.
To ratownicy górscy i ich niebezpieczna praca są bohaterami opartych na faktach książek dziennikarki, góralki z krwi i kości Beaty Sabały-Zielińskiej, które znajdziecie na naszej Złotej Liście:
„TOPR. Żeby inni mogli przeżyć” i „TOPR 2. Nie każdy wróci”. Autorka, wieloletnia dziennikarka Radia ZET, „głos z Zakopanego”, przeprowadziła dziesiątki wywiadów, które złożyła w opowieść o ratownictwie ścianowym, nurkowym, medycznym. O lawinach, wypadkach w jaskiniach. I… niefrasobliwości turystów…
A potem, by trafić do najmłodszych miłośników gór, napisała także „TOPR. O psie, który został ratownikiem”, by pokazać pracę ratowników z psami lawinowymi, oraz – dla trochę starszych – „TOPR. Tatrzańską przygodę Zosi i Franka”, gdzie Vero, owczarek, którego poznajemy w książce dla młodszych, jest już psem ratownikiem na emeryturze, a akcja… to czy się w domu jego pana, gdzie poza nim poznajemy chętnie opowiadającego o swojej pracy emerytowanego ratownika.
Gorąco polecamy! Raz nauczeni, nie popełnimy błędów, które stały się przyczyną wielu tragedii w górach.
12wt
Międzynarodowy Dzień Młodzieży
Międzynarodowy Dzień Młodzieży to święto, którego celem jest uaktywnienie nastolatków, zachęcenie ich do działań, wymiany poglądów, przedstawianie własnych pomysłów mających na celu rozwiązywania problemów młodych ludzi.
To także dzień, w którym my, dorośli, szczególnie ciepło myślimy o młodzieży, a może też przypominamy sobie siebie w ich wieku. Nie tylko z rozrzewnieniem wspominając młodość, ale też często zadawane sobie w tym wieku pytania: Kim jestem? Czy pasuję do tego świata?
Te pytania równie ważne są dla wielu współczesnych nastolatków. I dla tytułowej bohaterki książki Agnieszki Rautman-Szczepańskiej „Formuła Elli”, nagrodzonej w VI Konkursie Literackim im. Astrid Lindgren – zapadającej głęboko w pamięć powieści fantasy o dojrzewaniu, dorastaniu do nowych ról, konieczności zrozumienia własnej natury.
Choć historia opowiedziana w tej książce rozgrywa się w wymyślonym świecie, to zarówno opisana przez Autorkę rzeczywistość, jak i niełatwe wybory Elli są bliskie wielu współczesnym młodym ludziom. To oni często ostrzej niż dorośli postrzegają problemy. I to oni chcą – jak Ella – zmieniać nasz świat na lepszy.
Zapewne wielu z nas chciałoby obchodzącym dziś swój dzień młodym ludziom móc podarować magiczną formułę, która pomogłaby im bezboleśnie przejść przez wiele trudnych chwil dorastania. Lepiej jednak – rozmawiając o „Formule Elli” – zastanowić się wspólnie, co może stanowić ich „formułę”, dawać im moc.
Tę powieść Autorka pisała z myślą o swojej córce. A my polecamy ją jako bezcenną „formułę” do dialogu z nastolatkami – o niepowtarzalności każdego młodego człowieka, która jest źródłem jego siły. Na co dzień i od święta.
21czw
Światowy Dzień Optymisty
Czy optymizmu można się nauczyć?! Pan Piwko, bohater książki Paula Maara „Tydzień pełen sobót”, jest znakomitym przykładem, że tak! I że to świetny pomysł – bo dlaczego i po co być pesymistą?
Zabawna, optymistyczna historia o Panu Piwko i Sobku, który przewrócił do góry nogami całe jego smutne życie, wprawi w dobry humor dzieci i dorosłych! Przypomni, jak wiele zależy od nas samych. A przede wszystkim zachęci do pozytywnego myślenia – o sobie i innych. Paul Maar barwną opowieścią (i charakterystycznymi czarno-białymi rysunkami) przekonuje, jak wiele zależy od naszego podejścia do życia. Od naszego optymizmu!
Koniecznie sięgnijcie po tę książkę i uśmiechnijcie się od ucha do ucha!